Cała prawda o Halloween

Upiorna Noc obchodzona jest 31 października, tuż przed Dniem Wszystkich Świętych. Owa tradycja cieszy się największą popularnością w krajach takich jak: Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania i Portoryko.

Emigranci z Irlandii rozpowszechnili swoje zwyczaje w Ameryce Północnej w XIX stuleciu, natomiast do zachodniej Europy przedostały się dopiero w drugiej połowie XX wieku. W Polsce zaczęły budzić zainteresowanie w latach 90-tych, jednak od samego początku spotykały się z ostrą krytyką, przede wszystkim ze strony kościołów: rzymskokatolickiego, prawosławnego, episkopalnego oraz luterańskiego. Nagonka ta związana jest ściśle z genezą Halloween, albowiem pochodzi od obrządków pogańskich, niezbyt respektowanych przez wielu Polaków, nawet w czasach obecnych.

Geneza

Halloween wiąże się z nazwą All Hallows Eve („Wigilia Wszystkich Świętych”). Jak już wcześniej wspomniałam – jest obrządkiem pogańskim. Wywodzi się od Celtów, a konkretnie od ich najważniejszego święta o nazwie Samhain, oznaczającego koniec lata według kalendarza celtyckiego. Podania głosiły, że w owym czasie, pod osłoną nocy, do świata śmiertelników zstępowały dusze. Nikt nie potrafił ich precyzyjnie opisać. Były to ponoć zamglone zjawy osób, które dotknęła śmierć w minionym roku, a także tych, którym nie było dane się jeszcze narodzić. Wówczas Celtowie czynili wszystko, aby zapanowała całkowita ciemność. Gasili źródła jasności np. : pochodnie czy ogniska. Nie chcieli bowiem, aby zbłąkane dusze ich zauważyły i wkradły się w ich ciała, czy też opanowały je na następne dwanaście miesięcy. Za drzwiami wystawiali żywność, dając im znak, że w środku nie odnajdą dobrobytu. Sami przyodziewali ubrania, wskazujące na biedę. Wychodzili z założenia, że duchy nie chełpiły się włóczęgami, pragnęły zaś bogactw i szczęścia.

Stopniowo Halloween zaczęło ewaluować, zmieniać celtycką pierwotną tradycję, urozmaicać się. Wprowadziło wiele nowych zwyczajów i symboli. Ludzie zaczęli ubierać się kolorowo i nie tylko odstraszali duchy, lecz także w pewien sposób wyganiali je poza granice miasta.

Zwyczaje

Wyobraźnia ludzka nie zna granic. Kreacja mrocznych potworów, rodem z zaświatów przyczyniła się do ogólnego ich postrzegania. Postacie z horrorów stały się pewnymi stereotypami, niesamowicie wpłynęły na tradycję tego obrządku. Ówczesne zwyczaje bardziej ukazują zafascynowanie zjawami niż strach przed nimi. Poprzez różne przebrania ludzie utożsamiają się z tym, od czego niegdyś uciekali. Pierwsze kostiumy pojawiły się po 1930 roku.

Bardzo popularne wcielenia to: wampiry, mumie, szatany, duchy oraz czarownice. Stroje są dosyć pomysłowe, szczegółowo dopracowane i oddające oblicze filmowego szablonu danego potwora. Niegdyś najczęściej można było spotkać: Draculę, Frankensteina, Zombie, Lucyfera oraz człowieka z dynią zamiast głowy. Obecnie skala rozszerzyła się o nowe sylwetki z przebojów kinowych np.: Spiderman, Batman, Lara Croft, bądź Superman- co w pewnym sensie przyczyniło się do komercyjności Halloween.

Poza organizowanymi w tę noc imprezami domowymi, lub klubowymi, podczas których zazwyczaj obowiązują niecodzienne kreacje, do głównych zwyczajów oraz zabaw podczas Wigilii Wszystkich Świętych zalicza się:

– Scary Farm / Straszna Farma – specjalnie wynajmowany teren, na którym tworzy się fikcyjną scenerię niczym z planu mrocznego horroru, pozwala to przede wszystkim wczuć się w niecodzienny klimat

– Cukierek, albo psikus – poprzebierane za duchy, czarownice dzieci chodzą po domach sąsiadów i proszą o słodycze, jeżeli nie dostaną czegoś słodkiego wycinają kawał np. oblewają wodą skąpego domownika

– Boobing For Apples / Łapanie Jabłek – w dużej misie z wodą pływają jabłka, należy je wyjąć za pomocą ust, jeżeli wyłowione jabłko jest nienaruszone (nie ma żadnego defektu w postaci widocznego odcisku zęba), szczęście ma nie opuszczać przez cały następny rok

– Niegasnące Świeczki – na gruncie rozstawione są świeczki, zazwyczaj 12 sztuk, przeskakuje się przez nie, ile nie zgaśnie, tyle czeka szczęśliwych miesięcy w następnym roku

– Pękający Orzech – do rozpalonego ogniska wrzuca się orzech, jeśli pęknie z głośnym trzaskiem, oznacza odwzajemnioną miłość

– Wróżenie Ze Spodków – osoba, która siedzi za stołem z zawiązanymi chustką oczami wybiera jeden ze spodków (mają różną zawartość, która z kolei ma odpowiadać wyglądowi przyszłego roku)

– Ujrzenie Twarzy Przyszłego Męża – niezamężne kobiety siadają w ciemnym pokoju, patrzą w niewielkie lusterko tak długo aż nie pojawi im się twarz przyszłego małżonka

– Zjadanie bez pomocy rąk wiszących na nitkach ciastek i owoców – z tym nie związane są żadne przesądy, generalnie organizuje się to na zabawach, konkursach w przedszkolach, bądź szkołach

Symbole

Najważniejszym z nich jest wydrążona dynia, imitująca głowę z oczami, zazwyczaj szyderczym uśmiechem i płaskim nosem. W środku wstawia się świeczkę. Dla irlandzkich chłopów był to symbol uwięzienia zagubionej duszy zmarłego, która czyhała na nowe ciało. Teraz jest uważana za najważniejszy element ozdoby każdego wnętrza domu, ogrodu, dekoracji ulic.

Halloween kojarzy nam się z barwnym świętem, jednak najważniejszymi kolorami są tak naprawdę: czarny i pomarańczowy, a także związana z nimi symbolika:

– czarny (oddaje śmierć, żałobę, zadumę; kojarzy się z tajemniczością, magicznością; utożsamia się z takimi uczuciami jak: przygnębienie, depresja; to w pewnym sensie synonim zła oraz chaosu)

– pomarańczowy (symbolizuje ogień, słońce; porównuje się go do energii witalnej, ciepła i ruchu)

Zestawienie tych barw nie jest przypadkowe. To takie dwa przeciwieństwa: życie – śmierć, smutek – radość, dzień – noc.